“ठेवीदार शिक्षण आणि जागरूकता निधी” (DEAF) बाबत बँकांकडून विशेष मोहिमेचे आयोजन

दावा न केलेल्या ठेवी परत मिळविण्यासाठी

ठाणे जिल्ह्यातील 11 लाख 38 हजार 421 खातेदारांना आवाहन

 

ठाणे,दि.14(जिमाका):- भारत सरकारच्या अर्थ मंत्रालयाच्या वित्तीय सेवा विभागाच्या निर्देशानुसार, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) आणि इतर वित्तीय नियामकांच्या सहकार्याने, “आपली पूँजी, आपला अधिकार” (तुमची संपत्ती, तुमचा अधिकार) नावाचे एक महत्त्वाचे देशव्यापी अभियान सुरू केले आहे. या तीन महिन्यांच्या विशेष मोहिमेचा उद्देश ठेवीदार शिक्षण आणि जागरूकता निधी (DEAF) मध्ये जमा असलेल्या दावा न केलेल्या आर्थिक मालमत्तेबद्दल जागरूकता वाढवणे आणि ठाणे जिल्ह्यातील ठेवीदारांसह त्यांच्या सर्व पात्र मालकांना ती परत मिळवून देणे, हा आहे.

ठाणे जिल्ह्यातील विविध बँकांमधील वैयक्तिक, संस्थात्मक आणि सरकारी योजनांच्या खात्यांमध्ये सुमारे 452.39 कोटी रुपयांच्या दावा न केलेल्या ठेवी शिल्लक आहेत. या ठेवींचा एकूण 11 लाख 38 हजार 421 खातेदारांना परतावा मिळवून देण्यासाठी विशेष जनजागृती मोहीम हाती घेण्यात आली आहे. जिल्ह्यात 1 ऑक्टोबर 2025 ते 31 डिसेंबर 2025 या कालावधीत जिल्हा अग्रणी बँक - बँक ऑफ महाराष्ट्र यांच्या पुढाकाराने आणि जिल्ह्यातील सर्व बँकांच्या सहकार्याने राबविण्यात येत आहे, अशी माहिती जिल्हा अग्रणी बँकेचे व्यवस्थापक अभिषेक पवार यांनी दिली आहे.

अभिषेक पवार यांनी सांगितले की, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या नियमानुसार, 10 वर्षांपासून निष्क्रिय असलेल्या खात्यांतील ठेवी ‘ठेवीदार शिक्षण आणि जागरूकता निधी (Depositor Education and Awareness Fund - DEAF)’ मध्ये हस्तांतरित केल्या जातात. तथापि, खातेदारांना आपले पैसे परत मिळविण्याचा पूर्ण हक्क आहे.

1. ठेवीदार शिक्षण आणि जागरूकता निधी (DEAF) म्हणजे काय?

ठेवीदार शिक्षण आणि जागरूकता निधी (Depositor Education and Awareness Fund - DEAF) हा रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने बँकिंग नियमन अधिनियम, 1949 च्या कलम 26 अ नुसार स्थापन केलेला निधी आहे. ज्या खात्यांमध्ये दहा वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळ कोणताही व्यवहार झालेला नाही किंवा जी रक्कम दावा न केलेली (Unclaimed) राहिली आहे, ती रक्कम बँका या निधीत हस्तांतरित करतात.

• तुमचा पैसा सुरक्षित आहे! RBI या पैशाची संरक्षक म्हणून काम करते. रक्कम DEAF मध्ये हस्तांतरित झाल्यानंतरही, मूळ ठेवीदार किंवा कायदेशीर वारस/वारसदार आपल्या बँकेकडून ती संपूर्ण रक्कम, लागू व्याजासह, कधीही परत मिळवण्यास पात्र असतो.

2. ही मोहीम का महत्त्वाची आहे?

“तुमची संपत्ती, तुमचा अधिकार” ही मोहीम जागरूकता (Awareness), सुलभता (Accessibility), आणि कृती (Action) या तीन 'अ' वर केंद्रित आहे. 01 ऑक्टोबर 2025 ते 31 डिसेंबर 2025 या कालावधीत, खालील बाबींवर लक्ष केंद्रित केले जाईल:

• जागरूकता निर्माण करणे: नागरिकांना दावा न केलेल्या ठेवींची संकल्पना, त्या कशा शोधाव्या आणि त्या परत मिळविण्याची सोपी प्रक्रिया याबद्दल शिक्षित करणे.

• सुलभता सुधारणे: लोकांना त्यांची विसरलेली रक्कम शोधण्यात मदत करण्यासाठी स्थानिक स्तरावर मार्गदर्शन आणि सोप्या डिजिटल साधनांचे प्रात्यक्षिक उपलब्ध करून देणे.

• कृतीला प्रोत्साहन देणे: आपल्या बँकेतून पैसे परत मिळवण्यासाठीच्या आवश्यक प्रक्रिया आणि कागदपत्रांमध्ये मार्गदर्शन करणे.

3. तुमची दावा न केलेली ठेव कशी शोधायची?

आपला विसरलेला पैसा शोधणे आता RBI ने सुरू केलेल्या केंद्रीय डिजिटल प्लॅटफॉर्ममुळे सोपे झाले आहे.

UDGAM पोर्टलचा वापर करा (Unclaimed Deposits Gateway to Access Information) UDGAM पोर्टल तुम्हाला एकाच ठिकाणी अनेक बँकांमधील दावा न केलेल्या ठेवी/खात्यांचा शोध घेण्याची सुविधा देते.

• वेबसाईट: रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या अधिकृत UDGAM पोर्टलला भेट द्या (udgam.rbi.org.in).

• शोध माहिती: तुम्हाला तुमचे नाव, बँकेचे नाव आणि खालीलपैकी किमान एक ओळख तपशील प्रविष्ट करावा लागेल :

पॅन (PAN) क्रमांक, मतदान ओळखपत्र (Voter ID), ड्रायव्हिंग लायसन्स, पासपोर्ट क्रमांक, जन्मतारीख

जर माहिती जुळल्यास, पोर्टल तुम्हाला बँकेचे नाव आणि पुढील कार्यवाहीसाठी आवश्यक तपशील दर्शवेल.

बँकांच्या वेबसाईट्स तपासा:

प्रत्येक बँकेला DEAF मध्ये हस्तांतरित केलेल्या दावा न केलेल्या ठेवींची यादी त्यांच्या वेबसाइटवर प्रदर्शित करणे बंधनकारक आहे. तुम्ही तुमच्या बँकेच्या वेबसाइटला भेट देऊन “दावा न केलेल्या ठेवी" (Unclaimed Deposits) किंवा "DEAF” शी संबंधित लिंक शोधू शकता.

4. तुमचे पैसे परत मिळवण्याची सोपी प्रक्रिया

तुम्हाला किंवा तुमच्या कुटुंबातील सदस्याला जर जुळणारे खाते आढळले, तर रक्कम परत मिळवण्यासाठी खालील पायऱ्यांचे अनुसरण करा :

आवश्यक कृती तयार ठेवावयाची माहिती

पायरी 1: तुमच्या बँकेशी संपर्क साधा तुमच्या बँकेच्या शाखेत (शक्यतो खाते जेथे होते त्या शाखेत) जा किंवा त्यांच्या ग्राहक सेवेशी संपर्क साधा.UDGAM पोर्टल किंवा बँक वेबसाइटवर मिळालेला खाते क्रमांक किंवा ठेव संदर्भ क्रमांक (Deposit Reference Number).

पायरी 2: दावा फॉर्म सादर करा     बँकेचा विशिष्ट DEAF निधी परतावा दावा फॉर्म आणि खाते सक्रियकरण/पुन्हा-केवायसी (Re-KYC) फॉर्म घ्या आणि तो भरून जमा करा.फॉर्म शाखेत किंवा बँकेच्या वेबसाइटवर उपलब्ध असतो.

पायरी 3: केवायसी कागदपत्रे द्या   तुमच्या नवीनतम केवायसी (Know Your Customer) कागदपत्रांच्या स्व-साक्षांकित प्रती (Self-attested copies) सादर करा. ओळखपत्र (ID Proof): आधार कार्ड, पासपोर्ट, मतदार ओळखपत्र, पॅन कार्ड. पत्त्याचा पुरावा (Address Proof): नवीनतम युटिलिटी बिल, आधार कार्ड इ. नवीनतम छायाचित्र (Latest Photograph).

पायरी 4: दावा निकाली काढणे बँक तुमच्या दाव्याची आणि कागदपत्रांची पडताळणी करेल. पडताळणी यशस्वी झाल्यावर, ते तुम्हाला लागू व्याजासह संपूर्ण रक्कम थेट परत करतील. बँक एकतर खाते पुन्हा सक्रिय करेल किंवा खाते बंद करून अंतिम रक्कम तुमच्या नवीन कार्यरत खात्यात हस्तांतरित करेल.

दावा करण्याच्या विशेष बाबी:

• वारसदार/नामनिर्देशित व्यक्तीद्वारे दावा (मृत ठेवीदाराच्या बाबतीत): तुम्हाला ठेवीदाराचे मृत्यू प्रमाणपत्र (Death Certificate)तसेच तुमचे स्वतःचे केवायसी कागदपत्रे आणि नातेसंबंध सिद्ध करणारी कागदपत्रे (उदा. वारसदार प्रमाणपत्र) आवश्यक असतील.

5. तुमच्या ठेवी दावा न केलेल्या होण्यापासून कशा वाचवाल?

आपली खाती सक्रिय ठेवणे हा आपला पैसा सुरक्षित ठेवण्याचा सर्वोत्तम मार्ग आहे. कृपया हे सक्रिय उपाय करा:

• नियमित व्यवहार करा: वर्षातून एकदा लहान रक्कम जमा करणे किंवा काढणे देखील तुमचे बचत/चालू खाते 'कार्यरत' ठेवू शकते.

• संपर्क माहिती अद्ययावत ठेवा: तुमचा पत्ता, मोबाईल क्रमांक आणि ईमेल आयडी तुमच्या बँकेत नेहमी अपडेट ठेवा.

• नामनिर्देशन (Nominee) नोंदवा: तुमच्या सर्व बँक खात्यांसाठी, मुदत ठेवींसाठी आणि लॉकरसाठी नामनिर्देशन (Nominee) नोंदवले असल्याची खात्री करा.

• रेकॉर्ड्स जपा: तुमचे सर्व पासबुक, ठेव पावत्या आणि खात्याचे तपशील सुरक्षित ठिकाणी ठेवा.

• वार्षिक तपासणी: तुमच्या किंवा कुटुंबातील दिवंगत सदस्याच्या नावे कोणतीही दावा न केलेली मालमत्ता नाही ना, याची तपासणी करण्यासाठी दरवर्षी UDGAM पोर्टल वापरा.

हा तुमचा कष्टाचा पैसा सुरक्षित ठेवण्यासाठीचा एक सामूहिक प्रयत्न आहे. 01 ऑक्टोबर ते 31 डिसेंबर 2025 या अभियान कालावधीत आपली रक्कम परत मिळवण्याची ही संधी गमावू नका!

मदतीसाठी, तुमच्या बँकेच्या जवळच्या शाखेला भेट द्या किंवा RBI ने उपलब्ध केलेल्या डिजिटल संसाधनांचा वापर करा. तसेच या मोहिमेद्वारे सर्व बँकांकडून जनजागृती शिबिरे व ग्राहक भेटी आयोजित केल्या जाणार असून, खातेदारांनी या संधीचा लाभ घ्यावा, असे आवाहन जिल्हा अग्रणी व्यवस्थापक अभिषेक पवार (संपर्क - 9420485522) यांनी केले आहे.

00000